Advies & Tips
Alles over Laguiole Messen
De naam Laguiole is voor sommigen een "klok horen luiden maar waar hangt die klepel nou?" begrip. Is het een
merknaam? Of een bepaald type mes? Of is het de naam van het plaatsje waar ze gemaakt worden? We zetten wat dingen
op een rij.
Hoe spreek je Laguiole uit?
Laguiole spreek je anders uit dan je zou vermoeden. Misschien zelfs ook voor degenen die een aardig woordje Frans spreken. Traditioneel spreek je het uit als 'La-jol'. Net als het kleine bergdorpje waar de messen hun naam aan danken.
Is Laguiole een merk?
Dat is meteen een van de belangrijkste vragen waar de tegelijkertijd de meeste verwarring over bestaat. Laguiole is namelijk geen officieel gedeponeerde merknaam. Het is de naam voor een bepaald soort mes. Iedereen kan dus een Laguiole mes maken.
Waaraan herken je een Laguiole zakmes?
Een Laguiole mes herken je direct. Het heeft de volgende kenmerken:
- Bijtje op de veer. In het Frans heet dit 'La mouche'. Er wordt over gespeculeerd of het een vlieg of een bij is.
- Veer met gevijlde versieringen op de rug van het handvat en soms zelfs op het lemmet.
- Handvat van natuurlijke materialen (houtsoorten en dierlijke materialen)
- Vaak een ingelegd kruisje in het handvat. Als herders van huis waren, staken ze het mes in de grond om zo naar het kruis in het handvat hun gebed te kunnen doen.
- Slipjoint, geen echte vergrendeling maar een veer die weerstand geeft. Het mes opent en sluit hierdoor zwaar. Bovendien moet je het bij het inklappen begeleiden, zodat het niet te hard dichtklapt en de vouw in het handvat beschadigd raakt door tegen de veer te klappen.
Wat zijn echte Laguiole messen?
Omdat Laguiole geen beschermde merknaam is, kun je feitelijk ook niet zeggen dat het ene mes een echte mes is en de andere een nep exemplaar. Er zijn wel duidelijke verschillen in kwaliteit. Bovendien heb je op industriële, goedkope manier gefabriceerde exemplaren en traditionele, handgemaakte varianten.
Dit zie je ook terug in de grote prijsverschillen die je tegen kunt komen. Een handgemaakt mes doorloopt heel veel fasen om te worden geproduceerd. Bijvoorbeeld het op maat maken, passen en polijsten van de handvaten. Of het met de hand vijlen van de versieringen op de rug van het mes. Traditioneel worden al deze fasen door één en dezelfde ambachtsman doorlopen.
Als je een eerste inschatting wilt maken van de kwaliteit van een exemplaar, dan kijk je naar de volgende aspecten.
- Staat het staalsoort op het lemmet vermeld?
- Is het bijtje handgevijld, of zie je dat het erop gelijmd of gesoldeerd zit?
- Echte Laguioles hebben stalen bolsters, bij lage kwaliteit zijn ze van aluminium. Dus is het mes het licht of zwaar?
- Zit er een echtheidscertificaat bij?
Waar wordt Laguiole gemaakt?
Laguiole messen en de plaats waar deze geproduceerd worden kennen een boeiende geschiedenis. Oorspronkelijk werden ze in Laguiole gemaakt, maar na de Eerste Wereldoorlog verhuisde bijna alle productie naar Thiers. Thiers is de messenstad van Frankrijk, zoals Solingen dat is voor Duitsland.
Na de Tweede Wereldoorlog ging het bergafwaarts met de productie en populariteit van Laguiole messen. Zelfs tot aan het bijna ophouden te bestaan van het type mes aan het begin van de jaren 80 van de vorige eeuw.
Vanaf dat moment begonnen een paar liefhebbers met een kleine werkplaats om de traditie en de ambacht in stand te houden. Dit werd het merk Forge de Laguiole. Later kwamen hier ook Fontenille Pataud en Laguiole en Aubrac bij. Zo heb je vandaag de dag drie fabrikanten die echt volgens oude traditie handgemaakte Laguiole messen maken. Forge de Laguiole komt echt uit Laguiole, de andere twee fabrikanten zitten in Thiers.
Traditioneel was een Laguiole mes het mes van de herders die leefden in de Aubrac, de regio waar het dorp Laguiole onderdeel van is. In de hoog gelegen weilanden leefden van oudsher veel herders. Veehouderij was en is nog steeds één van de belangrijkste economische activiteiten van de omgeving.
Johannes van Dam
Laguiole messen worden meer dan veel andere (zak)messen geassocieerd met eten. Je zult er eerder eten mee snijden dan dat je bijvoorbeeld een kartonnen doos te lijf gaat. Daarvoor is het mes te kwetsbaar en te kostbaar.
De in 2013 overleden culinair journalist van Het Parool Johannes van Dam had een bijzondere relatie met zijn Laguiole mes. Het was algemeen bekend dat hij nooit ergens at zonder zijn eigen mes mee te nemen en te gebruiken. Echte liefhebberij.
Niet alleen zakmessen
Het Laguiole ontwerp wordt op een heleboel verschillende soorten producten toegepast. Het ontwerp leent zich ook uitstekend als steakmes. Hiervoor bestaan verschillende sets. En je hebt ook kaasmessen, kelnersmessen en zelfs besteksets, compleet met vork en lepel.
De verschillende fabrikanten
Laguiole en Aubrac
Laguiole fabrikanten die nog echt volgens traditie Laguiole messen maken zijn er niet veel meer. Het is een bijzonder niche, mede door de hoeveelheid stappen die een handgemaakt exemplaar moet ondergaan. Zo worden de versieringen in de rug van het handvat met de hand aangebracht met een vijl. Laguiole en Aubrac behoort tot dat kleine aantal fabrikanten die de traditie voortzetten, werkend vanuit dé messenstad van Frankrijk: Thiers.
Claude Dozorme
Claude Dozorme is een Franse messenfabrikant. Het bedrijf startte zijn activiteiten in 1902 en wordt inmiddels door de vierde generatie van de familie Dozorme geleid.
Claude Dozorme, de kleinzoon van de oprichter, investeerde in de jaren 70 flink in de modernisatie van de productie. Hierdoor versnelde de ontwikkeling van het bedrijf enorm en kreeg het bedrijf zijn definitieve naam. Volgens eigen zeggen ontwikkelden ze als eerste een niet vouwbaar Laguiole tafelmes in de jaren 80.
Het bedrijf maakt verschillende producten in Franse stijl: Laguiole steakmessen, Thiers zakmessen en champagnesabels.
Jean Dubost
Deze Franse fabrikant uit Viscomtat, nabij Thiers, heeft een zeer uitgebreide collectie Laguiole producten. Het merk bestaat al sinds 1920. Het behoort niet tot de meest verfijnde, ambachtelijke fabrikanten van Laguiole.
Je kunt ze zien als een fabrikant die een stap maakt tussen grootschalige low-budget productie in het oosten van de wereld en de (duurdere) ambachtelijke ateliers in Frankrijk.
Style de Vie
We hebben ook Laguiole messen en kelnersmessen van Style de Vie. Deze messen worden niet op traditionele wijze gemaakt in ateliers door vakmensen. De kwaliteit is ook minder dan van Laguiole en Aubrac, maar het zijn wel leuke producten. Zeker als je graag een zakmes, kelnersmes of steakmessenset wil hebben voor niet teveel geld.
Laat van je horen!