Advies & Tips
Aanzetstaal en Slijpstaaf Gids
Elk mes moet onderhouden worden om zijn scherpte te behouden. De populairste en eenvoudigste manier om dit te doen is met een aanzetstaal. We merken dat veel mensen niet precies weten wat een aanzetstaal precies doet en hoe je het juist gebruikt. Hieronder leggen we het verschil uit.
Aanzetstalen: hoe werken ze?
Je hebt ze vast wel eens gezien of zelfs gebruikt, de aanzetstalen. Het zijn lange ijzeren staven, vaak geribbeld, die je gebruikt om messen 'te slijpen'.
Dat is een fout die regelmatig gemaakt wordt. Een aanzetstaal slijpt je mes namelijk niet, het zet een mes aan. Hoe komt het dan dat je mes weer scherp wordt na gebruik van een aanzetstaal? En hoe gebruik je het op de juiste manier?
Aanzetten van een braam
Bij de meeste Europese messen zal het staal met gebruik buigen. Dit is nauwelijks zichtbaar, maar wel voelbaar, dit wordt een braam genoemd. Hierdoor verliest het lemmet zijn scherpe snede en zal het meer gaan pletten dan snijden.
Een aanzetstaal maakt het staal weer recht. Dit is mogelijk omdat een aanzetstaal van harder materiaal is gemaakt dan het mes. Het harde staal is sterk genoeg om het staal van mes terug te buigen. Zo snijdt je mes snel weer als vanouds.
Hoe vaak moet je een aanzetstaal gebruiken?
Je kunt een aanzetstaal elke dag gebruiken voordat je begint te snijden, hoewel dit niet altijd noodzakelijk is. We raden aan om eerst te snijden en controleren of je het scherp genoeg vindt.
Belangrijk om te weten
-
Het aanzetten van een braam lukt niet altijd. Na verloop van tijd zal het
mes geslepen moeten worden om het weer scherp te krijgen. Een aanzetstaal
helpt dit moment uit te stellen zodat er minder materiaal van het mes afgeslepen hoeft te worden.
- Japanse messen zijn vaak van harder staal dan een aanzetstaal. Gebruik een aanzetstaal dus niet op je harde Japanse messen.
Diamant- en keramische staaf
Dit zijn twee alternatieven voor een aanzetstaal. Hoewel ze op het eerste gezicht hetzelfde lijken, is er een groot verschil; de diamant- en keramische staven zetten je mes niet aan, maar slijpen het!
Beide modellen zijn gemaakt van materiaal dat harder is dan staal. Door hun harde en korrelige structuur halen ze materiaal weg van je mes en kunnen ze een nieuwe snede slijpen. Hiermee kun je een bot mes dat niet meer aangezet kan worden, weer scherp slijpen.
Diamant slijpstaaf
Een diamant slijpstaaf is gemaakt van staal met daarop diamantstof in een grove structuur. Ze zijn vaak ovaal van vorm, zodat er meer poeder op kan en er een groter oppervlak is waar je je mes op kunt slijpen.
Hoewel de diamanten slijpstaaf snel en effectief slijpt, is het een vrij grove manier van slijpen. Je mes wordt weliswaar snel weer scherp, maar het haalt veel materiaal weg en het resultaat is niet erg verfijnd. Bovendien zal de staaf na verloop van tijd zijn diamantstof verliezen en dus minder effectief worden.
Keramische slijpstaaf
Een keramische slijpstaaf heeft een harde keramische laag. Ze zijn er in verschillende grofheden, aangeduid met 'Grit'. Dit is dezelfde aanduiding die wordt gebruikt bij slijpstenen, dus makkelijk te begrijpen; Hoe hoger de Grit, hoe fijner het resultaat. Zo gebruik je een met een laag grit voor het grof slijpen en een fijn grit voor het fijn polijsten van je mes.
Een keramische staaf slijpt verfijnder dan een diamantstaaf. Je haalt er
minder materiaal mee weg en geeft het mes een hogere scherpte. Het grootste
nadeel is dat de staaf volledig gemaakt is van keramiek en daardoor breekbaar
is. Als je deze laat vallen, zal hij breken, hier hoef je bij een diamant staaf niet bang voor te zijn.
Hoe vaak moet je de slijpstaaf gebruiken?
Het slijpen met een slijpstaaf doe je niet elke keer voordat je gaat snijden. Een eenvoudige manier om de scherpte te testen is het snijden van een tomaat. Als je er niet makkelijk doorheen komt en kracht moet zetten, gebruik dan de slijpstaaf om het mes weer scherp te maken.
Voor welk moet je gaan?
Aanzetstaal: voor Europese messen van niet al te hard staal die je wilt onderhouden.
Diamant aanzetstaal: voor alle soorten messen waarbij je snel resultaat wilt hebben en het niet erg vindt dat je mes sneller slijt.
Keramisch staal: voor alle soorten messen die je zo scherp mogelijk wilt slijpen.
Hoe gebruik je ze?
Nu je het verschil kent en een keuze hebt kunnen maken, is de volgende stap het daadwerkelijke aanzetten en slijpen.
- Zet de staaf met de punt naar beneden op een stabiele oppervlakte.
- Houd de staaf recht en pak met je andere hand een mes.
- Houd het mes op een hoek van 20 graden (bij Japanse messen 15 graden).
- Haal het mes langs het aanzetstaal alsof je iets aan het snijden bent.
- Wissel naar de andere kant.
- Herhaal dit 6-8 keer.
- Veeg het mes af met een sponsje (om eventuele metaaldeeltjes te verwijderen).
- Test de scherpte (op een tomaat of met een papiertje)
- Herhaal indien nodig
Onderhoudstips
Na gebruik van je staal of staaf, is het raadzaam deze meteen af te vegen met een nat doekje. Zo verwijder je eventuele achtergebleven metaaldeeltjes.
Voor keramische of diamanten staven is het aan te raden om deze periodiek schoon te maken met wat lauw water en een sponsje. Zo verwijder je eventuele metaaldeeltjes van een mes. Vergeet vooral niet de diamantstaaf goed af te drogen om roestvorming te voorkomen.
Opslag
Zorg ervoor dat je je aanzetstaal of slijpstaaf op een droge, veilige plek opbergt als je deze niet gebruikt. Zo voorkom je onnodige schade en blijven ze in optimale staat.
Veiligheid eerst
Bij het aanzetten of slijpen is het belangrijk om altijd voorzichtig te zijn. Houd je vingers veilig weg van het snijvlak van het mes om ongelukken te voorkomen.
Regelmatige inspectie
We raden aan om je aanzetstaal of slijpstaaf regelmatig te controleren op mogelijke beschadigingen of tekenen van slijtage. Als ze hun werk niet meer goed doen, is het wellicht tijd om ze te vervangen.
Professioneel slijpen
Hoewel je met een slijpstaaf je messen zelf kunt bijhouden, komt er een moment dat ze opnieuw geslepen moeten worden. Dit kun je doen met slijpstenen of je kunt het uitbesteden aan een professional. Een deskundige slijper zal de snede weer in de juiste vorm slijpen en eventueel het mes uitdunnen, zodat je mes weer zo goed als nieuw is. Kom hiervoor langs in onze winkel / slijperij in de Kinkerstraat 271 (meer info).
Conclusie: We Horen Graag van Je
We hopen dat je na het lezen van dit artikel nu een beter begrip hebt van aanzetstalen en slijpstaven, evenals hun gebruik en onderhoud. Het is duidelijk dat het juiste gebruik van deze gereedschappen een groot verschil kan maken in de scherpte en levensduur van je messen. Welke variant gebruik je het liefst?
Heb je vragen, opmerkingen of persoonlijke ervaringen die je wilt delen? Aarzel dan niet om een reactie achter te laten onder dit artikel. We zijn vooral geïnteresseerd in welke variant jij het liefst gebruikt en waarom. Jouw feedback en inzichten zijn waardevol en kunnen andere lezers helpen om nog meer uit hun keukengerei te halen.
Laat van je horen!